Τα τελευταία χρόνια πολλοί άνθρωποι αγνοούν ότι η πλειονότητα των προβλημάτων υγείας που φθείρουν το ανθρώπινο σώμα προέρχονται από τον τρόπο ζωής τους αλλά και την διατροφή. Ένα θέμα είναι αυτό της γονιμότητας. Άνθρωποι δίχως ιδιαίτερα προβλήματα υγείας προσπαθούν να τεκνοποιήσουν και αποτυγχάνουν, μη σκεπτόμενοι ότι το διατροφικό τους ιστορικό έχει μεγάλη σημασία.
Επηρεάζονται και τα δύο φύλα
Ιατρική έρευνα έχει προβληθεί από περιοδικό στο Λονδίνο, η οποία έχει αποδείξει ότι η διατροφή επηρεάζει τόσο πολύ τις πιθανότητες γονιμότητας με ποσοστά επιτυχίας σχεδόν ίδια με αυτά της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Επίσης, μελέτη του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ συμπέρανε ότι η σπερματέγχυση και η διέγερση των ωοθηκών είχαν ποσοστό επιτυχίας για τεκνοποίηση 33% ενώ η υγιεινή διατροφή 32%.
Αναλύοντας το λοιπόν περισσότερο, υπάρχουν τροφές που επηρεάζουν τη γονιμότητα.
Η υπογονιμότητα στον ανδρικό πληθυσμό προέρχεται από τις ελεύθερες ρίζες που προσβάλουν τα κύτταρα του οργανισμού. Καθοριστική δράση στην προστασία αυτών είναι τααντιοξειδωτικά που υπάρχουν σε ένα ποσοστό στον οργανισμό μας αλλά κυρίως τα εκλαμβάνουμε από τις τροφές. Ένα από αυτά είναι το λυκοπένιο όπου βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα στο σπέρμα. Οπότε όσο πλούσια σε λυκοπένιο είναι μια διατροφή, τόσο αυξημένα επίπεδα σπέρματος στον οργανισμό.
Τροφές πλούσιες σε λυκοπένιο είναι η φρέσκια ντομάτα, ο τοματοπολτός αλλά και το καρπούζι. Εσπεριδοειδή φρούτα όπως πορτοκάλι, λεμόνι αλλά και φρούτα όπως φράουλα, ακτινίδιο καθώς και ωμά λαχανικά, περιέχουν βιταμίνη C η οποία παίζει ρόλο στην ποιότητα του σπέρματος.
Την ίδια λειτουργία έχει και η βιταμίνη Ε που την βρίσκουμε στους ξηρούς καρπούς, στους σπόρους, στα λιπαρά ψάρια και σε καλής ποιότητας μαργαρίνες και έλαια. Ακόμα και ιχνοστοιχεία παίζουν ρόλο στο θέμα της γονιμότητας.
Το Σελήνιο επηρεάζει τα κύτταρα LENDIG που παράγουν τεστοστερόνη στον άνδρα. Η χορήγηση Σεληνίου σε μορφή συμπληρώματος αυξάνει την κινητικότητα του σπέρματος. Υπάρχει σε ξηρούς καρπούς, ψάρι και ολικής αλέσεως δημητριακά.
Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου αλλά και φυλλικού οξέος προκαλεί μειωμένη σπερματογένεση και γονιμότητα. Τον ψευδάργυρο τον βρίσκουμε στα οστρακοειδή και στο καθαρό κρέας ενώ το φυλλικό οξύ στα σκουροπράσινα λαχανικά και στα εμπλουτισμένα δημητριακά.
Όσον αφορά την γυναικεία υπογονιμότητα πέρα από το διατροφικό ιστορικό έχει καθοριστικό ρόλο και το σωματικό βάρος. Γυναίκες που έχουν δείκτη μάζας σώματος κάτω του φυσιολογικού, ακολουθούν στερητικές δίαιτες για μεγάλα χρονικά διαστήματα στη ζωή τους, ή πάσχουν από διατροφικές διαταραχές μειώνουν τις πιθανότητες σύλληψης. Επίσης, γυναίκες υπέρβαρες και κυρίως παχύσαρκες, συναντούν το ίδιο πρόβλημα αφού λόγω αυξημένου βάρους υπάρχει διαταραχή στην αναλογία των οιστρογόνων και της τεστοστερόνης.
Διατροφικά, μελέτες έχουν δείξει ότι γυναίκες που καταναλώνουν περισσότερους σύνθετους υδατάνθρακες οι οποίοι βρίσκονται στα φρούτα, στα λαχανικά και στα δημητριακά ολικής άλεσης έχουν αυξημένη πιθανότητα γονιμότητας.
Αντίθετα, γυναίκες που καταναλώνουν στην καθημερινότητα τους περισσότερους απλούς υδατάνθρακες οι οποίοι βρίσκονται στο άσπρο ψωμί, στα λευκά μακαρόνι, στο άσπρο ρύζι, στις πατάτες, στα γλυκά κ.λ.π. έχουν μικρότερες πιθανότητες γονιμότητας.
Πληθώρα ερευνών έχουν κατά καιρούς αποδείξει ότι η υπερκατανάλωση του αλκοόλ μειώνει τα επίπεδα αυτής. Διατροφή πλούσια σε τροφές με καλής ποιότητας λιπαρά όπως ω3 και ω6 αποφεύγοντας trans λιπαρά καθώς και μειωμένη πρόσληψη ζωικής πρωτεΐνης έχει ωφέλιμα αποτελέσματα. Μια δίαιτα όπως αυτή του Atkins θα ήταν λιγότερο ωφέλιμη στην αύξηση της γονιμότητας.
Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί ότι και η έλλειψη βιταμίνης Β12 συμβάλλει σε αποβολή εμβρύου. Αυτή την βρίσκουμε κυρίως στο κόκκινο κρέας και σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, οπότε η κατανάλωση κρέατος ενδείκνυται σε προσεγμένη πάντα ποσότητα και συχνότητα. Ιδιαίτερη προσοχή στο σημείο αυτό πρέπει να δοθεί από γυναίκες οι οποίες ακολουθούναυστηρή χορτοφαγική δίαιτα.
Συνεχίζοντας η κατανάλωση μεγάλων ψαριών που περιέχουν υδράργυρο όπως ο ξιφίας, ο τόνος, το σκυλόψαρο και ο μεγάλος κολιός έχουν συνδεθεί με υπογονιμότητα.
Το μαγνήσιο είναι ιχνοστοιχείο που η έλλειψη του συνδέεται με την δυσκολία σύλληψης. Κινητοποιεί τα ένζυμα τα οποία παράγουν ορμόνες που συμβάλουν στην αναπαραγωγή. Πέρα από τα λαχανικά, πλούσια πηγή μαγνησίου είναι ο ανανάς.
Επίσης τα γαλακτοκομικά προϊόντα με light λιπαρά φαίνεται να βοηθούν στην αύξηση της γονιμότητας.
Τέλος, έχει παρατηρηθεί ότι το άγχος είναι ένας σημαντικός παράγοντας που δυσχεραίνει την λειτουργία του γενετικού συστήματος, οπότε μια διατροφή πλούσια σε καυτερές πιπεριές είναι μια καλή και έξυπνη επιλογή. Η καυτερή πιπεριά προκαλεί αυξημένη αιμάτωση αλλά και έκκριση ενδορφινών που καταπολεμούν το στρες.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗΗ πρόσληψη ορμονών κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης προκαλεί κατακράτηση υγρών.
Συνεπώς, προκειμένου να μειωθούν τα πρηξίματα είναι σημαντικό να εφαρμόζονται οι ακόλουθες διατροφικές οδηγίες:
- Κατανάλωση υδατανθράκων χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη που είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες (ψωμί πολύσπορο, cream crackers και κριτσίνια σίκαλης, σαλάτες, λαχανικά, ζυμαρικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, καστανό μη αποφλοιωμένο ρύζι).
- Περιορισμός της ζάχαρης και των προϊόντων στα οποία προστίθεται. Προτίμηση γλυκαντικών ουσιών όπως η στέβια.
- Περιορισμός των ζωικών λιπαρών, όπως το βούτυρο, η κρέμα γάλακτος, το μαγειρικό λίπος, ή πέτσα των πουλερικών.
- Περιορισμός των τηγανιτών και επεξεργασμένων τροφών.
- Περιορισμός της κατανάλωσης αλατιού και ενίσχυση του γεύματος με μπαχαρικά.
- Η προτίμηση των φυτικών λιπαρών όπως το ελαιόλαδο.
- Αυξημένη κατανάλωση λιπαρών ψαριών και θαλασσινών (πλούσιες πηγές ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων).
- Αυξημένη κατανάλωση γαλακτοκομικών, φρούτων και λαχανικών.
- Επαρκής ενυδάτωση του οργανισμού (8-10 υγρών/ημέρα).
Τσαμπίκα ΚοντόγιαννουΔιαιτολόγος - Διατροφολόγος, BScΕπιστημονική Υπεύθυνη ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, ΡόδοςΙδρυτικό Μέλος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείαςkontogiannou@logodiatrofis.gr
